Przemoc domowa wobec seniora? Nie bój się reagować!
Przemoc w rodzinie nie jest powiązana ze statusem społecznym, czy materialnym rodzin, może zdarzyć się w każdym środowisku. Może też dotknąć każdego, także seniorów. Wiele starszych osób nie chce powiedzieć, że jest ofiarą przemocy domowej. Inni chcieliby zasygnalizować niepokojącą sytuację w swojej rodzinie, ale nie wiedzą, jak to zrobić. Chcieliby porozmawiać, ale nie wiedzą z kim. Jest wiele możliwości, z których należy skorzystać. Nie bójmy się reagować!
Przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:
- narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,
- naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,
- powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,
- ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,
- istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Źródło: Ustawa z dnia z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
Formy przemocy wobec osób starszych schorowanych i niepełnosprawnych:
- Przemoc fizyczna - popychanie, obezwładnianie, przytrzymywanie, policzkowanie, duszenie, bicie, wykręcanie rąk, rzucanie w kogoś przedmiotami, karmienie z użyciem siły, stosowanie środków uspokajających itp.
- Przemoc psychiczna - ośmieszanie, wyśmiewanie, krzyki, obelgi i groźby, zastraszanie umieszczeniem w „domu starców”, wmawianie choroby psychicznej, stała krytyka, narzucanie własnych poglądów, kontrolowanie i ograniczanie kontaktów z innymi osobami, domaganie się posłuszeństwa, wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie itp.
- Przemoc ekonomiczna - odbieranie renty/emerytury, zmuszanie do zaciągania kredytów, sprzedawanie mienia bez zgody, przywłaszczenie mienia, zmuszanie do przepisania majątku, spadku, zmiany testamentu itp.
- Przemoc seksualna - zmuszanie do obcowania płciowego lub niechcianych zachowań seksualnych, obnażanie się, gwałt, molestowanie, wymuszanie nieakceptowanych pieszczot i praktyk seksualnych, wymuszanie seksu z osobami trzecimi, krytyka zachowań seksualnych itp.
- Zaniedbanie – nie dostarczanie jedzenia/ odzieży/opieki, pozostawianie bez opieki, nieudzielanie koniecznej pomocy, ograniczanie snu i pożywienia, nie zaspakajanie podstawowych potrzeb itp.
Poszczególne formy wzajemnie się przenikają, Czasami jedno zachowanie trudno zakwalifikować tylko do jednej kategorii. Mogą występować tylko niektóre z wymienionych form lub tylko niektóre zachowania, często brak jest śladów przemocy, co nie świadczy, iż przemocy nie ma. Każda forma stosowania przemocy jest zabroniona przez polskie prawo!
Często krzywdzeni nie zgłaszają takich faktów, ponieważ są przekonani o bezskuteczności ścigania, obawiają się odwetu. Ofiary nadużyć boją się też umieszczania w domach opieki, wstydzą się postępowania swoich oprawców, jeśli są oni członkami rodziny oraz brakuje im wewnętrznej, psychicznej determinacji, by zgłosić incydent np. na Policję.
Osoby spoza rodziny czy bezpośredniego sąsiedztwa mogą nie wiedzieć o dokonanych aktach przemocy, a sami pokrzywdzeni nie zgłaszają tego zarówno z powodu ograniczonych kontaktów i słabej mobilności, jak i strachu przed zmianą warunków życia
(np. umieszczenie w domu pomocy społecznej). Osoby starsze, niepełnosprawne i schorowane są grupą szczególnego ryzyka, z uwagi na zależność od swoich opiekunów - osób wspólnie zamieszkujących.
Ofiary nadużyć boją się umieszczania w tzw. „domach starców”, wstydzą się postępowania swoich oprawców, jeśli są oni członkami rodziny oraz brakuje im wewnętrznej, psychicznej determinacji, by zgłosić incydent np. na Policję. Osoby, które doznają przemocy od synów czy córek, często nie mówią o tym, bo uważają, że to ich porażka wychowawcza, wstydzą się tego. „Łatwiej przyznać się do przemocy ze strony męża czy żony niż do przemocy od tych, których się urodziło i wychowało". Sytuacja krzywdzonej osoby starszej jest bardzo trudna, wielowątkowa. Bardzo często dodatkowo komplikuje ją zależność materialna, mieszkaniowa i emocjonalna.
W tej kategorii ciemna liczba przypadków przemocy wobec seniorów jest szczególnie trudna do ujawnienia z uwagi na fakt, iż osoby starsze często przebywają pod opieką osób, które je krzywdzą a fakty te są skrzętnie ukrywane przez członków rodziny. O większości przypadków przemocy, której ofiarami w swoich domach są osoby starsze, schorowane i zależne od innych członków rodziny, możemy nigdy się nie dowiedzieć. Nie ujawnimy przypadków przemocy, jeśli nie będziemy posiadali wiedzy i umiejętności dostrzegania, identyfikowania sygnałów świadczących o przemocy, jeśli będziemy dawać przyzwolenie ogólnej aprobacie za zachowania przekraczające normy współżycia społecznego.
W ujawnianiu przemocy w stosunku do osób starszych ogromną rolę odgrywają przedstawiciele ochrony zdrowia. To lekarze na co dzień mają kontakt z osobami starszymi. Jeśli cieszy się on zaufaniem pacjentów, wykazuje motywację i ma odpowiednią wiedzę, może odegrać ogromną rolę w powstrzymaniu przemocy.
Zawierciańscy policjanci apelują o reagowanie na przemoc w rodzinie!
Jeśli doświadczasz, bądź jesteś świadkiem przemocy
NIE skrywaj cierpienia!
Powiadom instytucję:
(możesz rozbić to anonimowo – telefonicznie lub pisemnie)
- Policję 997 lub 112;
- Prokuraturę;
- Sąd Rodzinny;
- Opiekę społeczną;
- Niebieska linia: 801 120 002 niebieskalinia@niebieskalinia.info;
- Telefon Zaufania dla osób starszych Stowarzyszenia „mali bracia Ubogich”: 22 635 09 54.
Przydatne linki:
Źródło: Policja Podlaska